STRONA GŁÓWNA

HISTORIA SZKOŁY

     Z inicjatywy nadburmistrza Raciborza Adolfa Kaschnego, Rada Miejska podjęła decyzję o budowie w miejscu gospodarstwa ogrodniczego, przy ówczesnej Hohenzollernstraße, największej kubaturowo szkoły w mieście.
     Budynek oddano do użytku 1 kwietnia 1934 roku, wraz z rozpoczęciem nowego roku szkolnego 1934/1935. Znalazło tu swoją siedzibę pięć szkół: Wyższa Szkoła Handlowa (Höhere Handelsschule) i Miejska Szkoła Handlowa (Städtische Handelsschule) - przeniesione z budynku mieszczącego się na rogu dzisiejszych ulic Ogrodowej i Karola Miarki (obecnie mieści się tam Przedszkole nr 10) oraz zawodowe: rzemieślnicza (Gewerbliche Berufsschule), kupiecka (Kaufmännische Berufschule) i dla drogistów (Drogistenfachschule).



 

    Trwającą rok naukę w szkole wyższej, z naciskiem na języki obce, pobierała młodzież posiadająca tzw. małą maturę. Natomiast w szkole miejskiej nauka trwała trzy lata, również z naciskiem na naukę języków obcych i kończyła się małą maturą.
    Pod koniec wojny urządzono w budynku dobrze wyposażone (m. in. w sanitariaty i łaźnię) schrony przeciwlotnicze, a w 1944 roku, urządzono tu szpital wojskowy.
    W niespełna trzy miesiące po zdobyciu Raciborza przez Armię Radziecką, 24 czerwca 1945 roku, władze polskie przejęły całkowicie zdewastowany budynek, bez urządzeń, wielu szyb, kilku drzwi i okien. Narożnik był zburzony przez bombę.


     Organizację szkoły powierzono Florianowi Chroboczkowi, który przybył do Raciborza w maju, jako pełnomocnik Ministerstwa Oświaty. Szkoła otrzymała dotację w wysokości 270 000 złotych na remont budynku, którą wykorzystano na naprawę uszkodzonego narożnika, dachu, rynien, wprawienie drzwi i okien. Po blisko czterech miesiącach, 15 października 1945 roku, rozpoczęto na parterze i pierwszym piętrze, trzy razy w tygodniu w godzinach od 16.00 do 19.00, zajęcia z dwunastoma uczniami w zorganizowanej Publicznej Szkole Dokształcającej Zawodowej.
    Ówczesna prasa donosiła, że "Szkoła Dokształcająca boryka się z różnymi trudnościami. Uczniów zarabiających bardzo mało, nie można obciążać opłatami na rzecz szkoły. Brak pomocy naukowych, a najgorzej to już z dożywianiem (...)".

    16 maja 1946 roku funkcję kierownika szkoły objął Edward Michno, a Florian Chroboczek został kierownikiem warsztatów szkolnych. Do grona pierwszych nauczycieli należeli m.in.: Alojzy Świerczek (wychowanie fizyczne i przedmioty ogólnokształcące), Paweł Siostrzonek (matematyka), Maria Krzechlik (język polski), Jerzy Gorgoń, Robert Kudla, Władysław Mrowiec (nauczyciele zawodu), Stanisława Lembas (matematyka), Stanisław Skalski (chemia), Karol Starzyk (śpiew, historia).
    1 września 1946 roku uruchomiono klasę stolarską i dwie klasy dokształcające różnych zawodów. W klasie stolarskiej było początkowo siedmiu uczniów, a przy końcu roku szkolnego ich liczba wzrosła do osiemnastu. Klasy różnych zawodów liczyły łącznie 26 uczniów.     Na przestrzeni lat uczono tu, obok pracowników dla budownictwa, specjalistów meblarskich, młynarzy, kołodziejów, biuralistów handlowych, drukarzy, blacharzy, kotlarzy, a szkoła wielokrotnie zmieniała swoją nazwę (zob. schemat).

    Z czasem Gimnazjum Cukrownicze usamodzielniło się i stało się zaczątkiem późniejszego Technikum Mechanicznego, a Gimnazjum Przemysłowe z czasem przekształciło się w działające w latach 1950-1957 Technikum Chemiczne, które również weszło w skład Technikum Mechanicznego.
    W 1948 roku w szkole urządzono świetlicę. Jak podaje Trybuna Śląska z 4 czerwca tegoż roku "Liczne stoliki i krzesełka, dalej szafy na książki i bilard zdobią wnętrze sali. Poza tym świetlica posiada radio, szachy, liczne czasopisma itp. (...) Uroczystość otwarcia świetlicy miała przebieg podniosły i godny uwagi".
    Od początku, szkoła nie tylko uczyła, ale również organizowała czas wolny, poprzez liczne kółka zainteresowań. W roku szkolnym 1966/1967 działało w szkole dwadzieścia kółek zajęć pozalekcyjnych, m.in.: polonistyczne, recytatorskie, literackie, matematyczne, miłośników muzyki poważnej, zespół wokalny, zespół instrumentalny, dekoracyjne, tenisa stołowego, stolarskie, fotograficzne, filmowe, produkcji filmowej.

   

   Szkoła była też inicjatorem wielu ciekawych akcji, a "wychowawcy klas mieli obowiązek prowadzić opiekę nad organizacjami młodzieżowymi (Związek Młodzieży Socjalistycznej, Szkolne Koło Przyjaźni Związku Radzieckiego, Szkolne Koło Polskiego Czerwonego Krzyża, Szkolne Koło Ligi Ochrony Przyrody), współpracować z nimi i starać się o podniesienie poziomu ideologicznego całej klasy", zaś "Rada Pedagogiczna przyjęła zasadę, że wszyscy nauczyciele, a przede wszystkim wychowawcy klas muszą wyrabiać u uczniów postawę karności i poczucia obowiązku dobrej nauki i kultury zachowania się".
    W październiku 1970 roku powstał zespół wychowawczy, którego zadaniem była "koordynacja zamierzeń ideowo - wychowawczych szkoły i kół organizacji młodzieżowych, a także aktywizowanie uczniów do pracy nad sobą."

    Z okazji 50. rocznicy powstania Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich Szkolne Koło Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej zorganizowało, w dniach od 25 listopada do 20 grudnia 1972 roku, konkurs na plakat p.t. "ZSRR - historia i dzień dzisiejszy". Wpłynęło dwadzieścia prac. Zwyciężył plakat Bernarda Kałusa.

    Do spektakularnych imprez szkoły w latach siedemdziesiątych należały: uroczystości związane z nadaniem szkole imienia Aleksandra Zawadzkiego i odsłonięcie, przez jego żonę Stanisławę, pamiątkowej tablicy oraz otwarcie, 25 kwietnia 1977 roku, Izby Pamięci i Galerii Przodowników Pracy Społecznej i Nauki. (zdjęcia poniżej)

  

    Ponadto do ciekawszych epizodów w historii szkoły należy zaliczyć: udział młodzieży w budowie Nowej Huty (luty, marzec 1955 roku) oraz w odbudowie Raciborza (lata 60.), m.in. przy pl. Długosza, ul. Opawskiej, ul. Wojska Polskiego, ul. Bosackiej, ul. Odrzańskiej, ul. Ogrodowej, zorganizowanie przez stolarzy Zasadniczej Szkoły Zawodowej, z inicjatywy nauczyciela zawodu Józefa Łukoszka, jednego z pierwszych na tym terenie Ochotniczego Hufca Pracy; zorganizowanie w roku szkolnym 1957/1958, pierwszej w kraju, Harcerskiej Spółdzielni Pracy; odznaczenie sztandaru Złotą Odznaką Ochotniczych Hufców Pracy (14 lutego 1968) i Odznaką X-lecia OHP (11 marca 1969).

    Przy okazji remontu dachu szkoły w grudniu 2002 roku znaleziono kopertę ze zdjęciami i informacją:
    "Nasadka na drzewce chorągwi została wykonana 1 marca 1930 przez blacharza, starszego majstra Oskara Vogt, obecnie naczelnika zawodowej i ochotniczej straży pożarnej w której służył 38 lat.
   Od 1926 roku radny miasta z ramienia Arbeitu. Wirtschaft. W skład Rady Miejskiej wchodzi 23 radnych Centrum (partia katolicka), 6 Deutnationale,   5 Arbeitu. Wirtschaft, 1 demokrata, 2 socjalistów/socjaldemokratów, 3 komunistów, 2 narodowych socjalistów i 1 Polak. Centrum zostało wybrane 80% większością głosów kobiet, co nie wystąpiło w innych partiach.
   Miasto Racibórz znajduje się chwilowo w złej sytuacji finansowej. Gdy budynek, na którym powiewa ta chorągiew został doprowadzony pod dach musiano wstrzymać budowę. Po 2 latach, w roku 1932, budowa będzie kontynuowana.
    Na czele miasta stoi nadburmistrz Adolf Kaschny. Urbanista miejski Clemens Raffelsiefen zmarł w czasie tej budowy w wieku 54 lat. Te słowa dedykowane są późniejszym czasom, jako informacja.

(Na zdjęciu autor listu - Oskar Vogt - ówczesny właściciel domu przy Braustrasse 7 - ul. Browarna).

    W latach 1945-2004 szkołę opuściło 7420 uczniów klas zawodowych i 3596 absolwentów szkół maturalnych, co łącznie daje ponad jedenaście tysięcy osób. Ciekawostką jest fakt, że wśród absolwentów szkoły było dwóch Koreańczyków: Ho - Gen i Kim - Zet - Hen.

Władysław Płonka